Kuşkonmaz, yüksek besin değerine sahip; antioksidan ve anti-enflamatuar özellikleri olan şifalı bir bitkidir. Pek çok vitamin ve mineral içeren kuşkonmaz, antik çağlardan beri yaygın olarak tüketilmektedir. Başta Hint tıbbı Ayurveda olmak üzere geleneksel tıp sistemlerinin vazgeçilmez şifalı bitkisidir. Pek çok yemeğe katılarak yenebilen kuşkonmaz, kalp-damar, üreme, bağışıklık ve kemik sağlığı için çok faydalıdır. Afrodizyak etkisi vardır ve depresyona karşı en etkili bitkilerden biridir. İdrar yolu sağlığını korur ve hücrelere zarar veren serbest radikallerin etkisini azaltır. Bolca folik asit (B9 vitamini) içerdiği için uzmanlar hamilelik döneminde tüketilmesini önermektedir.
Kuşkonmaz nedir?
Kuşkonmaz, zambak ailesinin bir üyesidir. “Filiz” anlamına gelen Yunanca bir kelimeden türetilmiştir. Sebze de zaten filize benzemektedir ve filizlerin yaklaşık 300 farklı türü vardır. Çoğunlukla yeşil olan kuşkonmazlar klorofil içerirken beyaz kuşkonmazlar karanlıkta yetiştiğinden klorofil içermez.
Mor renkli kuşkonmazlar ise kanser riskini azaltan fitokimyasallar açısından zengindir ve çok güçlü bir antioksidan olan antosiyaninler ile yüklüdür. İlkbaharda yetişirler.
Kuşkonmaz nasıl kullanılır?
Kuşkonmaz besleyici ve lezzetlidir, günlük beslenmeye dâhil edilmesi kolaydır. Kaynatma, ızgara, buharlama, kavurma ve sote olmak üzere garnitür, salata, omlet, makarna gibi birçok yemekte kullanılabilir. Filizleri meze olarak tüketilebilir.
Genelde sadece tomurcukları yenir, bu yüzden filizler tatlarını kaybetmeden önce düz, yalın, sağlam kuşkonmazlar seçilmelidir. Konserveleri de hazırlanabilir.
Kuşkonmazın besin değeri ve içerdiği vitaminler
Bileşiminin % 93’ünü su oluşturur. Kuşkonmaz neredeyse hiç yağ içermediğinden kolesterol yapmaz, çok az kalori içerir ve proteinle doludur. Demir ve çinko minerallerine ve A, C, E, K, B2, B3, B5, B6, B9 vitaminlerine sahiptir. Potasyum, manganez, kalsiyum, selenyum, fosfor ve zengin bir diyet lifi kaynağıdır.
Kuşkonmazın faydaları
Hamilelikte faydalıdır
Kuşkonmazın içeriğindeki yüksek B9 vitamini (folik asit), doğum kusurları riskini azaltmaya yardımcı olur. Bu vitaminin eksikliği büyük doğum kusurlarına, öğrenme güçlüklerine, bağırsak ve mesane kontrolü kaybına, bebeklerde otistik bozukluklara ve doğum kusurlarına neden olabilir. B9 vitaminini hamilelik öncesi ve erken gebelikte yeterli miktarda tüketmek önemlidir; folik asit takviyeleri kullanılması tavsiye edilir. Yarım bardak kuşkonmaz tomurcuğu hamile kadınların günlük folik asit ihtiyacının % 22’sini karşılar.
İyi bir antioksidan kaynağıdır
Özellikle mor kuşkonmaz, meyve ve sebzelere kırmızı, mavi ve mor renk tonlarını veren antosiyaninlerle doludur. Antosiyaninler vücudunuzun serbest radikallerle savaşmasına yardımcı olabilecek antioksidan etkilere sahiptir. Ancak kuşkonmazı çok ya da az pişirmeyin.
Pişirilmesi, kanserle mücadele potansiyelinin aktif hale gelmesini sağlamakla birlikte, çok uzun süre kaynaması besinsel yararlarını azaltabilir.
İdrar yolu enfeksiyonlarını önleyebilir
Kuşkonmaz idrar yolu sağlığına çok iyi gelir. İçeriğindeki asidik asit idrarı uyarır ve böbrek taşlarını çözer. Doğal bir idrar söktürücüdür. Böylece vücuttaki aşırı tuz ve toksik sıvıdan kurtularak vücuttan ödem atar.
Kuşkonmaz tamamen normal olan idrara tuhaf, keskin bir koku vermesiyle bilinmektedir. Bunun nedeni, kuşkonmazın içeriğindeki amonyak ve sülfürü vücudun toksinlerden arınmasına neden olan uçucu kimyasal bileşiklere ayırmasıdır.
Sindirim sağlığını korur
Kuşkonmaz normal bağırsak hareketlerini destekleyen lif bakımından zengindir. Aynı zamanda az miktarda çözünür lif içerir ve bağırsaktaki dost bakterileri besleyip çoğaltır. Kuşkonmaz metabolizma için önemli bir prebiyotik olan inülin içerir. İnülin, besin maddelerinin bağırsaklarda emilimine, mide kanseri ve alerjilerin önlenmesine yardımcı olur. Hazmsızlık tedavisinde kullanılabileceği kanıtlanmıştır.
Nörodejeneratif hastalıklar riskini azaltır
Kuşkonmaz içeriğindeki B9 vitamini nedeniyle alzheimer, epilepsi, parkinson, huntington ve demans gibi nörodejeneratif hastalıkların riskini azaltabilir ve serotonin üretiminde rol oynayabilir.
Akşamdan kalmaya iyi gelir
B vitamini içeren kuşkonmaz özü, bulantı, yorgunluk, bitkinlik ve susuzluk gibi akşamdan kalma belirtileri ile mücadele edebilir. Kuşkonmaz da ki magnezyum fiziksel performansı artırmaya yardımcıdır.
Kuşkonmaz özü eczanelerden kapsül takviye ilaç olarak alınabilir.
Zararlı kolesterol seviyesini düşürür
Kuşkonmazda bulunan antioksidan zenginliği, hiperlipidemi (kanda yağ oranının yüksekliği) ve hiperkolesterolemi (ailesel yüksek total kolesterol) gibi bozukluklarla birlikte oksidatif stresi tedavi etme potansiyeline sahip olduğu görülmüştür. Kuşkonmazdaki diyet lifi ve niasin zararlı kolesterol seviyelerinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
Tansiyonu düşürebilir
Kuşkonmaz yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olabilecek bir mineral olan potasyum içerir. Potasyum kan damarlarının duvarlarını genişleterek ve idrar yoluyla fazla tuzun atılmasını sağlayarak kan basıncını azaltır. Araştırmalar, tuz alımını azaltırken potasyum alımının arttırılmasının yüksek kan basıncını düşürmenin etkili bir yolu olduğunu göstermektedir.
Diyabet
Kuşkonmazda bulunan antienflamatuar besinler, tip 2 diyabet dâhil olmak üzere kronik sağlık rahatsızlıkları riskini azaltmaya yardımcı olur. Bu etki, vücudun kan şekeri seviyelerinin düzenlenmesinde hayati bir rol oynayan krom minerali ile sağlanır. Kuşkonmazın kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olduğu kanıtlamıştır. İnsülin salgılanmasını artırarak tam bir anti-diyabetik etki gösterir.
Depresyonu hafifletir
Kuşkonmazda bulunan lityum, vücuttaki sinir ve kas hücreleri yoluyla sodyum akışını etkiler. Bazen saldırganlık, hiperaktivite ve öfke gibi manik depresyon tedavisinde kullanılır. Genel olarak kuşkonmaz hafızanın güçlendirilmesine ve östrojen salgılanmasının artmasına yardımcı olur ve sinir sistemi üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir.
Kuşkonmaz zayıflatır mı?
Araştırmalar düşük kalorili, su açısından zengin besinler tüketmenin kilo kaybı ile ilişkili olduğunu düşündürtmektedir. Kuşkonmaz bu özellikleri taşımaktadır. Yarım fincan kuşkonmaz tomurcuğunda 20 kalori vardır.
Kuşkonmaz nasıl yenmeli?
Kuşkonmaz seçerken kırılgan yapıda, körpe, parlak ve nemli dokuda olanları seçmeye özen gösterin. Kuşkonmazın neredeyse sonsuz seçenekte hazırlanıp tüketilme imkanı vardır. Her gün hazırladığınız çorbalara, salatalara, yemeklere katabilirsiniz.
Ayrıca garnitürünü, makarnasını, omletini hazırlayıp turşusunu kurabilirsiniz. Makul olan tazesidir ama her mevsim tüketebilmek için konservesini de yapabilirsiniz.
Kuşkonmazın kökü ne işe yarar?
Sadece sanal marketlerde bulabileceğiniz kuşkonmazın kökü (ve sapları) kaynatılıp çay gibi içilebilir. İyi geldiği rahatsızlıklar:
- İdrar söktürücü ve kum dökücü etkilere sahiptir, idrar yollarını temizler.
- Sinirleri güçlendirir.
- Sarılık ve karaciğer şişliklerinde faydalıdır.
- Karaciğer ve böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar.
- Kalbi rahatlatır, kalp ödemini giderir.
- El ve ayaklardaki şişlikleri indirir.
- Dalak hastalıklarında faydalıdır.
- Zihin yorgunluğunu giderir.
- Kandaki şekeri düşürür.
- Sivilce ve egzamanın tedavisinde yardımcı olur.
- Romatizmaya iyi gelir.
Kuşkonmaz kökü çayı hazırlanışı
1 bardak suya, 10 gr kök veya sap konup 5-10 dk kaynatıldıktan sonra günde 3-4 bardak içilebilir. Böbrek ve idrar yollarından rahatsız olanlar ile sinirli kişiler bu çayı içmemelidir.
Alternatif tedavi yöntemlerini uygulamadan önce doktorunuzla kesinlikle görüşün.
Kuşkonmazın zararları
- Kuşkonmaz içeriğindeki rafinoz adlı karbonhidrattan dolayı gaz yapabilir.
- Zambak ailesine karşı alerji yatkınlığı olan kişiler dikkat etmelidir.
- Gut veya böbrek taşı gibi ürik asitle sorunları olan kişiler, kuşkonmaza pürin içerdiğinden dolayı dikkat etmelidir.
- Kuşkonmaz yedikten sonra idrarda tuhaf bir koku olabilir. Koku zararsızdır.
“Ayurveda” Oku (Sağlık, mutluluk ve zindelik için aradığın her şey doğada var)
